Nöbetçi Eczaneler
Cengiz Han’la birlikte yola çıkan Subutay, yıllar içerisinde onun en başarılı askerlerinden ve daha sonra da en başarılı komutanlarından bir tanesi olmayı başarmıştır. Bazı kaynaklara göre tam 65 savaşı komuta etmiş ve bunların her birini kazanmıştır.
Moğol tarihi hakkında en doğru kabul edilen kaynak, Moğolca yazılmış ve Cengiz Han’ın doğumu ile başlayan Moğolların Gizli Tarihi isimli eserdir. Bu esere göre Subutay’ın babası Çarçuday ile Cengiz Han’ın babası Yesügey çok yakın iki dosttur. Sonradan Cengiz Han adını alacak Temuçin 1162 yılında doğduğu zaman Çarçuday, Yesügey’e samur derisinden bir kundak hediye etmişti.
Temuçin’e verdiği tek hediye bir kundak değildi, aynı zamanda o dönem çocuk yaşta olan oğlu Çelme’yi de onun yanında dost ve hizmetkar olarak bırakmıştı. 1167 yılında Yesügey öldürülünce düşman Temuçin’in peşine düştü. Çelme ile beraber kaçtılar ve uzun yıllar kaçak hayatı yaşadılar. Bu sırada Çelmen’nin küçük kardeşi Subutay da aralarına katıldı.
Orta Asya’da yaşayan Tuva Türklerinin Uranhay boyundan olan Subutay, 1176 yılında dünyaya geldi. Abisi gibi o da Cengiz Han’ın dostlarından bir tanesiydi ama yaşı küçük olduğu için geri planda duruyordu. Kaçak hayatları boyunca onlara yardım eden Subutay, en sonunda Cengiz Han’ın saflarına katıldı ve 1201 yılında Camuka ile girdiği mücadelede abisi Çelme ile birlikte Cengiz Han’ın yanında savaştı.
Bu dönemde Orta Asya’nın etkili topluluklarından biri olan Merkitler giderek güçlenmekteydi. Merkitlerin Türk olduğu düşünülmektedir. Bu büyüme Cengiz Han önderliğindeki Moğolları tehdit etmeye başlayınca 1205 yılında bir sefer düzenlendi. Başarıyla sonuçlanan bu seferin komutanı Subutay’dı.
Orta Asya’daki Harezm bölgesinde hüküm süren Harzemşahlar, Türk – İran geleneğine bağlı ve o dönem oldukça güçlü bir devletti. 1219 yılında Subutay komutasında büyük bir sefer düzenlendi. Daha sonra Cengiz Han’ın diğer önemli komutanlarından bir tanesi olan Jebe ile birlikte 20 bin kişilik bir ordu topladı ve Kafkaslar bölgesine bir keşif seferi düzenledi. Deşt-i Kıpçak ile İdil-Ural bölgelerine de pek çok önemli sefer düzenlemiştir.
1227 yılında Cengiz Han’ın ölümü üzerine tahta oğlu Ögeday geçti. Ögeday tıpkı babası gibi hırslı bir liderdi ve Cengiz Han’ın almak isteyip de ömrü yetmediği yerlere art arda seferler düzenledi. Bu seferlerin büyük bir bölümünü komuta eden isim Subutay’dı. Doğu Avrupa ve Orta Avrupa’nın ele geçirilmesinde Subutay’ın rolü büyüktür.
Bu dönemde kazanılan en büyük zaferlerden bir tanesi, 1246 yılında Mohi’de Macarlarla yapılan savaştır. Subutay komutasındaki ordu galip gelmiş ve Macar bölgesi ele geçirilmiştir. Aynı dönemde Orta Doğu üzerine de pek çok sefer düzenlenmişti ve arada kilometreler olmasına rağmen tüm bu seferler Subutay tarafından yönetiliyordu.
Ögeday, 1241 yılında hayatını kaybedince yerine oğlu Güyük Han geçti. Babası döneminde arttırılan Çin üzerindeki baskıları sürdüren Güyük Han, Subutay komutasındaki orduyla Çin üzerine büyük bir sefer düzenledi ve başarıyla tamamladı. 1248 yılında emekli olarak Tula Nehri’ne yerleşen Subutay, burada hayatını kaybetti.
Moğol tarihi hakkında en doğru kabul edilen kaynak, Moğolca yazılmış ve Cengiz Han’ın doğumu ile başlayan Moğolların Gizli Tarihi isimli eserdir. Bu esere göre Subutay’ın babası Çarçuday ile Cengiz Han’ın babası Yesügey çok yakın iki dosttur. Sonradan Cengiz Han adını alacak Temuçin 1162 yılında doğduğu zaman Çarçuday, Yesügey’e samur derisinden bir kundak hediye etmişti.
Temuçin’e verdiği tek hediye bir kundak değildi, aynı zamanda o dönem çocuk yaşta olan oğlu Çelme’yi de onun yanında dost ve hizmetkar olarak bırakmıştı. 1167 yılında Yesügey öldürülünce düşman Temuçin’in peşine düştü. Çelme ile beraber kaçtılar ve uzun yıllar kaçak hayatı yaşadılar. Bu sırada Çelmen’nin küçük kardeşi Subutay da aralarına katıldı.
Orta Asya’da yaşayan Tuva Türklerinin Uranhay boyundan olan Subutay, 1176 yılında dünyaya geldi. Abisi gibi o da Cengiz Han’ın dostlarından bir tanesiydi ama yaşı küçük olduğu için geri planda duruyordu. Kaçak hayatları boyunca onlara yardım eden Subutay, en sonunda Cengiz Han’ın saflarına katıldı ve 1201 yılında Camuka ile girdiği mücadelede abisi Çelme ile birlikte Cengiz Han’ın yanında savaştı.
Bu dönemde Orta Asya’nın etkili topluluklarından biri olan Merkitler giderek güçlenmekteydi. Merkitlerin Türk olduğu düşünülmektedir. Bu büyüme Cengiz Han önderliğindeki Moğolları tehdit etmeye başlayınca 1205 yılında bir sefer düzenlendi. Başarıyla sonuçlanan bu seferin komutanı Subutay’dı.
Orta Asya’daki Harezm bölgesinde hüküm süren Harzemşahlar, Türk – İran geleneğine bağlı ve o dönem oldukça güçlü bir devletti. 1219 yılında Subutay komutasında büyük bir sefer düzenlendi. Daha sonra Cengiz Han’ın diğer önemli komutanlarından bir tanesi olan Jebe ile birlikte 20 bin kişilik bir ordu topladı ve Kafkaslar bölgesine bir keşif seferi düzenledi. Deşt-i Kıpçak ile İdil-Ural bölgelerine de pek çok önemli sefer düzenlemiştir.
1227 yılında Cengiz Han’ın ölümü üzerine tahta oğlu Ögeday geçti. Ögeday tıpkı babası gibi hırslı bir liderdi ve Cengiz Han’ın almak isteyip de ömrü yetmediği yerlere art arda seferler düzenledi. Bu seferlerin büyük bir bölümünü komuta eden isim Subutay’dı. Doğu Avrupa ve Orta Avrupa’nın ele geçirilmesinde Subutay’ın rolü büyüktür.
Bu dönemde kazanılan en büyük zaferlerden bir tanesi, 1246 yılında Mohi’de Macarlarla yapılan savaştır. Subutay komutasındaki ordu galip gelmiş ve Macar bölgesi ele geçirilmiştir. Aynı dönemde Orta Doğu üzerine de pek çok sefer düzenlenmişti ve arada kilometreler olmasına rağmen tüm bu seferler Subutay tarafından yönetiliyordu.
Ögeday, 1241 yılında hayatını kaybedince yerine oğlu Güyük Han geçti. Babası döneminde arttırılan Çin üzerindeki baskıları sürdüren Güyük Han, Subutay komutasındaki orduyla Çin üzerine büyük bir sefer düzenledi ve başarıyla tamamladı. 1248 yılında emekli olarak Tula Nehri’ne yerleşen Subutay, burada hayatını kaybetti.
YORUMLAR