Nöbetçi Eczaneler
Okuma, insanda birçok beceri ve kabiliyetin gelişmesini sağlar. Kitaplar, çoğu zaman insan hayatı üzerinde olumlu yönde etkiler bırakır. Özellikle içi bilgiyle dolu kitaplar sizi bambaşka bir deryanın içine götürür. Okumayı seven birisi olarak bütün herkese de kitapların dünyasına girmeyi tavsiye ederim.
Geçtiğimiz günlerde bir Balıkesir ziyaretimde elime geçen Prof. Dr. Nahide Şimşir’in Hanım efendinin kaleme aldığı Balıkesir’in Kuvâ-yi Milliye Kahramanlarından Zarbalı Hulusi Efendi’yi anlatan kitabı elime geçti. Daha önce hiç duymadığım bir isimdi Zarbalı Hulusi. Tabi bu benim eksikliğim. Bu kitabı ivedilikle okuyarak hem Zarbalı Hulusi Efendi’yi tanımış hem de Milli Kurtuluş Savaşı döneminde batı cephesinde yaptığı hizmetleri öğrenmiş oldum. Balıkesir özelinde ülkemize yaptığı büyük hizmetlerin bilinmesi ve Zarbalı Hulusi Efendi’nin daha çok kimse tarafından tanınması için bu yazımda onu anlatmaya çalıştım.
Osmanlı Devleti döneminde Balıkesir’in tanınmış eşrafı arasında Zarbalı ailesi mühim bir yere sahip olup Balıkesir’in en eski ve soylu ailelerinden sayılır. Zarbalı Hulusi Bey 30 Ocak 1884 tarihinde Balıkesir de dünyaya gelmiştir. Babası Nuri Bey, annesi ise Hatice Hanımdır. İlk ve orta öğrenimini Balıkesir’de tamamlamıştır. Beş yıllık İdadi’den diploma almış, Eylül 1902’de İstanbul’a gitmiştir. Numune-i Terakki İdadisi’nin altıncı sınıfında lise öğrenimini tamamlamıştır. Zarbalı Hulusi Efendi Eylül 1903’te Tıbbiyeye girmiş ancak sağlık sebepleri gerekçesiyle Tıbbiyeyi 3. Sınıfta iken terk etmek zorunda kalmıştır. Bu süre zarfında hava değişimi için bir süre Girit’e gitmiş orada yaşamıştır. Balıkesir’de Kuvâ-yi Milliye kurucuları arasında olup tarihe 41 bayrak adamdan biri olarak geçmiştir.
1913 yılında Muhacirler Komisyonu üyeliğine seçilen Zarbalı Hulusi Efendi Ocak 1915’te de Belediye Meclis üyesi seçilerek Nisan 1916 yılına kadar Belediye ve Tekâlifi Harbiye encümeni üyeliğinde bulunmuştur. Ocak 1917’de yeniden Belediye Meclis üyeliğine seçilmiş daha sonra da Belediye Başkanlığı’na atanmıştır. Haziran 1918’e kadar toplan 4 ay Balıkesir Belediye Başkanlığı görevini yürütmüştür.
Zarbalı Hulusi Efendi kumandasında Balıkesir’den Kuvâ-yı Milliye döneminde ilk silahlı kıta oluşturulmuş ve cepheye gönderilmiştir. 130 kişilik kurulan Milli Müfreze’nin komutanlığına Zarbalı Hulusi Efendi getirilmiştir. Zarbalı Hulusi Efendi Kuvâ-yı Milliye döneminde Batı cephesinde çok büyük hizmetlerde bulunmuş ve tarihe damgasını vuran fedakârlıklar ve cefakârlıklar göstermiştir.
Milli Kurtuluş Savaşı sonrasında Zarbalı Hulusi Efendi ataları gibi Balıkesir’in yerel yönetiminde söz sahibi olmaya devam etmiş ve etkisini göstererek 21 Ocak 1920 yılında Karesi İdare Meclis üyeliğine seçilmiştir. Aralık 1922’de Genel Meclis ve üçüncü kez belediye meclis üyeliğine seçilmiştir. Zarbalı Hulusi Efendi’nin hem il idare hem belediye meclis üyeliklerinde bulunmuş olması, Balıkesir’in siyasi hayatında devrinin etkili isimlerinden olduğu anlaşılmaktadır. Zarbalı Hulusi Efendi Belediye Meclis üyesi iken TBMM’nin 2. Dönem seçimlerine katılmış ve 22 Temmuz 1923’te yapılan seçimde 642 oy alarak Karesi (Balıkesir) milletvekili olarak meclise girmeyi başarmıştır.
17.11.1924-05.06.1925 yılları arasında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nda Balıkesir milletvekili olarak bulunmuş olan Zarbalı Hulusi Efendi 1946 seçimlerinde Demokrat Parti’den Balıkesir adayı olmuştur. 18 Nisan 1956’da babası Nuri Zarplı adına Ayvalık Cunda’da bir okul inşa ettirmiş olan Zarbalı Hulusi Efendi 25 Mayıs1968’de vefat etmiş ve Balıkesir’deki aile kabristanlığına defnedilmiştir.
Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası sahibi olan Zarbalı Hulusi Efendi, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra 1922 yılında Ayvalık’a yerleşerek, Ayvalık’ta zeytinyağı, sabun ve un fabrikası kurarak Türkiye’nin ilk sanayicileri arasına girmiştir. Böylelikle de Balıkesir ve çevresinin iktisadi hayatında mühim rol oynamıştır. Ayvalık ve çevresi Osmanlı döneminde de zeytin, zeytinyağı ve sabun ticaretinde önemli merkezlerden biri sayılırdı. 19. Yüzyılın sonunda çeşitli entrikalar ile bu bölge deki ticaret Rumların eline geçmişti. Zarbalı Hulusi Efendi’nin bu girişimi bu yönüyle oldukça anlamlı ve yerinde olmuştur. Aynı zamanda hayır faaliyetlerine de büyük önem vermiştir.
Ölümüne kadar vatan ve bayrak aşkıyla yaşayan Zarbalı Hulusi Efendi ataları gibi Balıkesir’in siyasi hayatında önemli rol oynamış girişimciliğiyle de günümüze kadar gelen bir fabrika geride bırakmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında, devlet ve toplumu şahsi menfaatlerinin üzerinde tutan bir anlayış sergilemiştir. Nahide Şimşir hocamızın kaleminden çıkan kitap ile yakinen kendisini tanıma imkânı bulduğum Zarbalı Hulusi Efendi’yi bu vesile ile rahmet ve minnetle anıyorum. Hocamıza da bu kıymetli eseri için teşekkür ediyorum. Balıkesirliler başta olmak üzere herkesin bu kitabı okumasını tavsiye diyorum.
Geçtiğimiz günlerde bir Balıkesir ziyaretimde elime geçen Prof. Dr. Nahide Şimşir’in Hanım efendinin kaleme aldığı Balıkesir’in Kuvâ-yi Milliye Kahramanlarından Zarbalı Hulusi Efendi’yi anlatan kitabı elime geçti. Daha önce hiç duymadığım bir isimdi Zarbalı Hulusi. Tabi bu benim eksikliğim. Bu kitabı ivedilikle okuyarak hem Zarbalı Hulusi Efendi’yi tanımış hem de Milli Kurtuluş Savaşı döneminde batı cephesinde yaptığı hizmetleri öğrenmiş oldum. Balıkesir özelinde ülkemize yaptığı büyük hizmetlerin bilinmesi ve Zarbalı Hulusi Efendi’nin daha çok kimse tarafından tanınması için bu yazımda onu anlatmaya çalıştım.
Osmanlı Devleti döneminde Balıkesir’in tanınmış eşrafı arasında Zarbalı ailesi mühim bir yere sahip olup Balıkesir’in en eski ve soylu ailelerinden sayılır. Zarbalı Hulusi Bey 30 Ocak 1884 tarihinde Balıkesir de dünyaya gelmiştir. Babası Nuri Bey, annesi ise Hatice Hanımdır. İlk ve orta öğrenimini Balıkesir’de tamamlamıştır. Beş yıllık İdadi’den diploma almış, Eylül 1902’de İstanbul’a gitmiştir. Numune-i Terakki İdadisi’nin altıncı sınıfında lise öğrenimini tamamlamıştır. Zarbalı Hulusi Efendi Eylül 1903’te Tıbbiyeye girmiş ancak sağlık sebepleri gerekçesiyle Tıbbiyeyi 3. Sınıfta iken terk etmek zorunda kalmıştır. Bu süre zarfında hava değişimi için bir süre Girit’e gitmiş orada yaşamıştır. Balıkesir’de Kuvâ-yi Milliye kurucuları arasında olup tarihe 41 bayrak adamdan biri olarak geçmiştir.
1913 yılında Muhacirler Komisyonu üyeliğine seçilen Zarbalı Hulusi Efendi Ocak 1915’te de Belediye Meclis üyesi seçilerek Nisan 1916 yılına kadar Belediye ve Tekâlifi Harbiye encümeni üyeliğinde bulunmuştur. Ocak 1917’de yeniden Belediye Meclis üyeliğine seçilmiş daha sonra da Belediye Başkanlığı’na atanmıştır. Haziran 1918’e kadar toplan 4 ay Balıkesir Belediye Başkanlığı görevini yürütmüştür.
Zarbalı Hulusi Efendi kumandasında Balıkesir’den Kuvâ-yı Milliye döneminde ilk silahlı kıta oluşturulmuş ve cepheye gönderilmiştir. 130 kişilik kurulan Milli Müfreze’nin komutanlığına Zarbalı Hulusi Efendi getirilmiştir. Zarbalı Hulusi Efendi Kuvâ-yı Milliye döneminde Batı cephesinde çok büyük hizmetlerde bulunmuş ve tarihe damgasını vuran fedakârlıklar ve cefakârlıklar göstermiştir.
Milli Kurtuluş Savaşı sonrasında Zarbalı Hulusi Efendi ataları gibi Balıkesir’in yerel yönetiminde söz sahibi olmaya devam etmiş ve etkisini göstererek 21 Ocak 1920 yılında Karesi İdare Meclis üyeliğine seçilmiştir. Aralık 1922’de Genel Meclis ve üçüncü kez belediye meclis üyeliğine seçilmiştir. Zarbalı Hulusi Efendi’nin hem il idare hem belediye meclis üyeliklerinde bulunmuş olması, Balıkesir’in siyasi hayatında devrinin etkili isimlerinden olduğu anlaşılmaktadır. Zarbalı Hulusi Efendi Belediye Meclis üyesi iken TBMM’nin 2. Dönem seçimlerine katılmış ve 22 Temmuz 1923’te yapılan seçimde 642 oy alarak Karesi (Balıkesir) milletvekili olarak meclise girmeyi başarmıştır.
17.11.1924-05.06.1925 yılları arasında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nda Balıkesir milletvekili olarak bulunmuş olan Zarbalı Hulusi Efendi 1946 seçimlerinde Demokrat Parti’den Balıkesir adayı olmuştur. 18 Nisan 1956’da babası Nuri Zarplı adına Ayvalık Cunda’da bir okul inşa ettirmiş olan Zarbalı Hulusi Efendi 25 Mayıs1968’de vefat etmiş ve Balıkesir’deki aile kabristanlığına defnedilmiştir.
Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası sahibi olan Zarbalı Hulusi Efendi, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra 1922 yılında Ayvalık’a yerleşerek, Ayvalık’ta zeytinyağı, sabun ve un fabrikası kurarak Türkiye’nin ilk sanayicileri arasına girmiştir. Böylelikle de Balıkesir ve çevresinin iktisadi hayatında mühim rol oynamıştır. Ayvalık ve çevresi Osmanlı döneminde de zeytin, zeytinyağı ve sabun ticaretinde önemli merkezlerden biri sayılırdı. 19. Yüzyılın sonunda çeşitli entrikalar ile bu bölge deki ticaret Rumların eline geçmişti. Zarbalı Hulusi Efendi’nin bu girişimi bu yönüyle oldukça anlamlı ve yerinde olmuştur. Aynı zamanda hayır faaliyetlerine de büyük önem vermiştir.
Ölümüne kadar vatan ve bayrak aşkıyla yaşayan Zarbalı Hulusi Efendi ataları gibi Balıkesir’in siyasi hayatında önemli rol oynamış girişimciliğiyle de günümüze kadar gelen bir fabrika geride bırakmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında, devlet ve toplumu şahsi menfaatlerinin üzerinde tutan bir anlayış sergilemiştir. Nahide Şimşir hocamızın kaleminden çıkan kitap ile yakinen kendisini tanıma imkânı bulduğum Zarbalı Hulusi Efendi’yi bu vesile ile rahmet ve minnetle anıyorum. Hocamıza da bu kıymetli eseri için teşekkür ediyorum. Balıkesirliler başta olmak üzere herkesin bu kitabı okumasını tavsiye diyorum.
YORUMLAR