Kırağılaşma, özetle maddenin ısı değişimi ile hal değiştirmesine verilen isimdir. Mesela, gaz halinde bulunan bir madde düşünün. Bu madde ısı vermesi ile birlikte sıvı hale geçmeden katılaşırsa, bu duruma kırağılaşma durumu deniliyor. Maddenin ani ısı değişimi ile gaz halinden direkt katı hale geçmesi, kırağılaşma ile birlikte geri süblimleşme olarakta adlandırılabiliyor.
Kırağılaşma, gaz halinde bulunan bir maddenin direkt olarak katı haline dönüşmesiyle gerçekleşir. Kırağılaşma için basit bir örnek vermemiz gerekirse, kış döneminin sabah saatlerinde dışarı çıktığınızda, çevrenizdeki ağaç yapraklarının veya otomobillerin tavan kısımlarının buzla kaplandığını fark edeceksiniz. Bu buzlar, havadaki gazın soğuk nedeniyle direkt olarak katıya dönüşmesiyle birlikte meydana geliyor. Yani, kısaca havadaki aşırı soğuk nedeniyle kırağılaşma meydana geliyor.
Madde, doğru koşullara ulaştığında gaz halinden katı haline geçiyor. Çoğunlukla sırayla gerçekleşmesi gereken bu durum, çoğu zaman kırağılaşma gibi durumları da yaratabiliyor.
Süblimleşme ise, kırağılaşmanın tam olarak tersidir. Kırağılaşmayı hatırlayacak olursak, gaz halindeki maddenin direkt olarak katıya dönüşmesine kırağılaşma adını vermiştik. Süblimleşme ise, bu tepkimenin tam olarak tersine verilen isimdir. Yani, katı olan bir maddenin ısıtılarak sıvı hale geçmeden direkt olarak gaz meydana çıkarmasına ise süblimleşme adını veriyoruz. Kırağılaşma durumunda da olduğu gibi, süblimleşme durumunda madde asla sıvıya dönüşmez. Direkt olarak katı halden, gaz haline hızlıca dönüştürülür.
Süblimleşme olayının gerçekleşmesi için maddenin ısı alması gerekmektedir. Süblimleşme durumu esnasında madde ısı vermez. Yani, kimya dalında da söylememiz gerekirse süblimleşme olayı endotermik bir olay olarak bilinmektedir.
Süblimleşme, endotermik bir olaydır. Kırağılaşma ise bunun tam tersi, ekzotermik bir olay. Endotermik, kimya dalında ısı alan anlamına gelirken ekzotermik ise ısı veren anlamına geliyor. Süblimleşme olayı, tamamiyle katı bir maddenin ısı alarak direkt gaz haline dönüşmesiyle meydana geliyor. Madde ısı alarak gaz haline dönüşmeden önce sıvı hale dönüşüyorsa bu süblimleşme olayına örnek verilemez. Süblimleşme ve kırağılaşma olayları, direkt olarak maddenin katı ve gaz halleri arasında gerçekleşen tepkime durumlarıdır.
Maddelerin hal geçişlerinin olduğunu hepimiz biliyoruz. Katıdan sıvıya, sıvıdan gaza, gazdan sıvıya, sıvıdan katıya olmak üzere maddenin birçok hal değişimi bulunuyor. Bu hal değişimlerinin de kendilerine göre adlandırılmaları mevcut. Katıdan gaza dönüşmesinin süblimleşme veya gazdan katıya dönüşmesine ise kırağılaşma denilmesi gibi.
Kırağılaşma, gaz halinde bulunan bir maddenin direkt olarak katı haline dönüşmesiyle gerçekleşir. Kırağılaşma için basit bir örnek vermemiz gerekirse, kış döneminin sabah saatlerinde dışarı çıktığınızda, çevrenizdeki ağaç yapraklarının veya otomobillerin tavan kısımlarının buzla kaplandığını fark edeceksiniz. Bu buzlar, havadaki gazın soğuk nedeniyle direkt olarak katıya dönüşmesiyle birlikte meydana geliyor. Yani, kısaca havadaki aşırı soğuk nedeniyle kırağılaşma meydana geliyor.
Madde, doğru koşullara ulaştığında gaz halinden katı haline geçiyor. Çoğunlukla sırayla gerçekleşmesi gereken bu durum, çoğu zaman kırağılaşma gibi durumları da yaratabiliyor.
Süblimleşme ise, kırağılaşmanın tam olarak tersidir. Kırağılaşmayı hatırlayacak olursak, gaz halindeki maddenin direkt olarak katıya dönüşmesine kırağılaşma adını vermiştik. Süblimleşme ise, bu tepkimenin tam olarak tersine verilen isimdir. Yani, katı olan bir maddenin ısıtılarak sıvı hale geçmeden direkt olarak gaz meydana çıkarmasına ise süblimleşme adını veriyoruz. Kırağılaşma durumunda da olduğu gibi, süblimleşme durumunda madde asla sıvıya dönüşmez. Direkt olarak katı halden, gaz haline hızlıca dönüştürülür.
Süblimleşme olayının gerçekleşmesi için maddenin ısı alması gerekmektedir. Süblimleşme durumu esnasında madde ısı vermez. Yani, kimya dalında da söylememiz gerekirse süblimleşme olayı endotermik bir olay olarak bilinmektedir.
Süblimleşme, endotermik bir olaydır. Kırağılaşma ise bunun tam tersi, ekzotermik bir olay. Endotermik, kimya dalında ısı alan anlamına gelirken ekzotermik ise ısı veren anlamına geliyor. Süblimleşme olayı, tamamiyle katı bir maddenin ısı alarak direkt gaz haline dönüşmesiyle meydana geliyor. Madde ısı alarak gaz haline dönüşmeden önce sıvı hale dönüşüyorsa bu süblimleşme olayına örnek verilemez. Süblimleşme ve kırağılaşma olayları, direkt olarak maddenin katı ve gaz halleri arasında gerçekleşen tepkime durumlarıdır.
Maddelerin hal geçişlerinin olduğunu hepimiz biliyoruz. Katıdan sıvıya, sıvıdan gaza, gazdan sıvıya, sıvıdan katıya olmak üzere maddenin birçok hal değişimi bulunuyor. Bu hal değişimlerinin de kendilerine göre adlandırılmaları mevcut. Katıdan gaza dönüşmesinin süblimleşme veya gazdan katıya dönüşmesine ise kırağılaşma denilmesi gibi.
YORUMLAR