İtalya’da Orta Çağ’da ortaya çıkan ve gelişen bu şehir devletleri, tarihte oldukça önemli rol oynamış.

repubbliche marinare… İtalyanca, “Denizci cumhuriyetler”
Bu terim, italyan tarihinin en önemli ögesi olan ve thalassokrasi ile yönetilen, sekiz şehir devleti belirtir. Bu devletlerin en eskisi (ve en kısa ömürlüsü) olan amalfi dükalığı 958 yılında kurulmuş, en uzun süre yaşayabileni (ragusa cumhuriyeti) işe 1808’de Napolyon tarafından yok edilmiştir. Her ne kadar en son yok olan Ragusa Cumhuriyeti olsa da en uzun ömürlü olan, hayatına çok daha önce başlamış olan Venedik Cumhuriyeti’dir.

Bu cumhuriyetlerin varlığı ve birbirleri ile rekabetlerinin günümüze dek uzanan etkileri bulunur. Öncelikle ticaret ve denizcilik adına günümüzde standart hale gelmiş olan kuralların çoğu bu dönemde bulunmuş ya da standartlaşmıştır. Örneğin amalfi dükalığı tarafından geliştirilen tabula amalfitana ortaçağın sonuna kadar standart olarak kullanılan denizcilik kanunlarını belirlemiştir.

Aynı zamanda bu cumhuriyetlerin birbirleri ile rekabeti İtalya’nın birliğini almanya hariç diğer avrupa devletleri’ne göre daha geç sağlamasının da sebebidir.